مسئولیت مدنی
در هر مورد که شخص ناگزیر از جبران خسارت دیگری باشد، میگویند در برابر او مسئولیت مدنی دارد. مسئولیت لازمه داشتن اختیار است. انسان آزاد و عاقل از پیامدهای خویش آگاه و مسوول است. بر مبنای این مسئولیت، رابطه دینی ویژهای بین زیان دیده و مسوول به وجود میآید: زیان دیده، طلبکار و مسوول، بدهکار میشود و موضوع بدهی خسارت است که به طور معمول با دادن پول انجام میپذیرد.
ماده یک قانون مسئولیت مدنی که یکی از منابع مهم در این مورد است مقرر میدارد:
- هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا هر حق دیگر که موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمهای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود، مسوول جبران خسارت ناشی از عمل خود خواهد بود.
ارکان مسئولیت مدنی
تحقق مسئولیت مدنی موکول به وجود شرایط زیر است:
1- ارتکاب عمل: لطمه به حقوق دیگران معمولاً از طریق فعل یعنی انجام کاری است که تجلی خارجی آن به سهولت مشهود و محسوس است. تخریب اموال دیگران، درج مقاله موهن، آتش زدن مال و غیره و امثال آنها از مصادیق بارز فعل است ولی عمل منفی یا (ترک فعل) نیز میتواند همین نتیجه را داشته باشد.
اما ترک فعل وقتی میتوان عنصر مادی مسئولیت مدنی واقع شود که خودداری کننده به موجب قانون یا قرارداد موظف به انجام کاری باشد والا مطلق خودداری از انجام یک کار حتی اگر منجر به ضرر شود موجبی برای مسئولیت مدنی نیست.تعمیر ترمز اتومبیل وظیفه راننده است. خودداری او از انجام این تکلیف اگر منجر به حادثه شود موجب مسئولیت مدنی است ولی سرنشین اتومبیل که به رغم اطلاع از آن نقص از مطلع کردن راننده خودداری میکند مسئولیت قانونی ندارد. مربیان، معلمین و سرپرستان ورزش مکلف به مراقبت از ورزشکاران مربوطه هستند. مربی کشتی که ناظر بر کشتی دو نوجوان است اگر از اعلام خطا بودن فنی که یکی از آن علیه دیگری اجرا میکند، خودداری نماید و مانع اجرا نشود ضامن است. یا داوری که از بازدید دستکش بوکس غیراستاندارد یا جاسازی شده امتناع میکند نیز باید پاسخگوی باشد و یا داور مسابقه ژیمناستیک که قبل از شروع مسابقه از بازدید دقیق اسباب معیوب خودداری میکند ورزشکار بر اثر نقص موجود مصدوم میشود مسئول است.